"Εγώ θα πάρω καπετάνιο θα πάρω γιό ταξιδευτή"...όταν ο κόσμος μιλάει για αρχαίους θαλασσοπόρους, θαλασσόλυκους το μυαλό του πάσα ένα πάει κατευθείαν για να δέσει κάβο, στους Φοίνικες τους αρχαίους Έλληνες άντε και στους Μπαρμπαρό-Τυνίσιους.
Η αλήθεια είναι ότι όλοι τους υπήρξαν μέγα μάστορες της θάλασσας, που τα βήματα τους ή για να είμαστε ποιό ακριβής τα πανιά και τα κουπιά τους, ακολούθησαν με την ίδια επιτυχία, μετά από μερικές εκατοντάδες χρόνια οι Βίκινγκς.
Όμως όσο άνεμο και αν έβαλαν στα πανιά και όση θάλασσα στα κουπιά τους κανείς τους δεν μαστόρευσε το υγρό στοιχείο ποιό εντυπωσιακά από τους Πολυνήσιους!
Για εκατοντάδες χρόνια σουλάτσαραν με απόλυτη μαεστρία ολόκληρο τον Ειρηνικό Ωκεανό, από τη Χαβάη, τη γη του μεταγενέστερου τηλεοπτικού μπάτσου-στάρ Μαγκάρετ, ώς την Νέα Ζηλανδία των All Blacks και από τα νησιά Φίτζι μέχρι το νησί του Πάσχα!
Και εδώ στο τελευταίο θα αγκυροβολήσω για να ξεκινήσω το στόρυ μου:
Δυο φορές και έναν καιρό, καμία χιλιάρα χρόνια πριν κάτι ατίθασα φρικιά σε ένα από τα πολυάριθμα νησιά της πανέμορφης Πολυνησίας τα “'σπασαν με το κατεστημένο" και μετά από μια ανεπιτυχή εξέγερση, άρχισαν να τα μαζεύουν γρήγορα (2) για να την κάνουν "στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα"...που λέει και ο ποιητής.
Αφού περιπλανήθηκαν στον τρομερό και φοβερό νότιο ειρηνικό ( θα ήθελα να 'ξερα ποιός ήταν αυτός ο κιαρατάς είρωνας νονός, που έδωσε το όνομα αυτό στα συγκεκριμένα νερά ) για μήνες, βρέθηκαν στη μέση του πουθενά, κυριολεκτικά, αλλά όπως λένε και οι επιστήμονες που μελετούν το όλο πράγμα, όχι μόνο είχαν μια ιδέα για το άν υπήρχε κάτι ή όχι στη μέση του πουθενά, αλλά είχαν αρκετές προμήθειες μαζί τους για να 'βρουν αυτό το κάτι, καθώς και άριστη γνώση ναυσιπλοΐας, των αστεριών, των θαλλάσιων ρευμάτων, των εποχιακών αλλαγών της κατεύθυνσης των ανέμων και άλλα πολλά, με άλλα λόγια δεν ήταν τίποτε τυχαίοι, διαβάστε και εσείς κανά βιβλίο, δείτε κανά documentary της προκοπής να ξεστραβωθείτε.
Πίσω στο στόρυ μας:
Προετοιμασμένοι μπορεί να ήταν, αλλά μάντεις δεν ήταν, όταν αντίκρισαν το νησί που θα γινόταν η καινούργια τους πατρίδα περιττό να σαν πω φίλοι/ες σύντροφοι/σες πως έπαθαν την πλάκα τους. Ένα καταπράσινο δάσος από φοινικόδεντρα και στο βάθος του νησιού, σπήλαια που λειτουργούσαν ως ρεζερβουάρ πόσιμου νερού, χτισμένα από τη λάβα των σβησμένων από καιρό υφαιστίων.
Όπως προέγραψα τίγκα στη βλάστηση το νησί αλλά το ποιό εντυπωσιακό από όλα ήταν άλλο, 100 μέτρα από τη ρυχή και χωρίς ζωή ακτή, η θάλασσα έσφυζε από ζωή, "choc a bloc" στο ψάρι...τούνα, χταπόδια, καβούρια και σκυλόψαρο.
Η γη της Εδέμ δεν έπιανε μπάζα μπρός στο νησί που οι νέοι ντόπιοι ονόμασαν "Ράπα Νούι".
Στις αρχές η επίδραση των ανθρώπων στο περιβάλλον ήταν μικρή ανάλογη του αριθμού τους αλλά όσο αυξάνονταν σε πλυθησμό με τον ίδιο ρυθμό άλλαζε και η επίδραση τους στο νησί.
Στην ακμή τους ως κοινότητες υπερπολαπλασιάστηκαν και έφτασαν τα 10 χιλιάρικα, παρόλα αυτά το νησί είχε την δυνατότητα να διατηρήσει εύκολα την αύξηση του πλυθησμού τους, άν δεν ήταν για δυο τρία πραγματάκια και ένα τρωκτικό, που έκαναν τη διάφορα μεταξύ επιβίωσης και αφανισμού.
Το πρώτο είχε να κάνει με τη δίαιτα των Πασχαλονησιωτών, η κύρια πηγή τροφής ήταν η θάλασσα με όλα της τα καλούδια. Η δε καλλιέργεια της γης αναπτύχθηκε πολύ λίγο και μόνο όταν βρέθηκαν με την πλάτη στον τοίχο, αλλά τότε ήταν πολύ αργά.
Για να μπορέσουν να ψαρέψουν όμως χρειάζονταν να φτιάξουν κανό για να περάσουν τα άγονα 100 μέτρα της θάλασσας που περικύκλωνε το νησί για να βρεθούν στο πλούσιο και γεναιόδωρο ωκεανό. Αυτό σήμαινε την κοπή των φοινικόδεντρων για τη δημιουργία κανό.
Άρχισαν λοιπών να πετσοκόβουν τα δέντρα να φτιάξουν βάρκες, αυτό από μόνο του δεν θα ήταν αρκετό για να εξαφανίση την χλωρίδα του νησιού. Το μεγάλο καρφί στο φέρετρο του οικοσυστήματος, το γεγονός που σιγούρεψε το θάνατο του περιβάλλοντος και εμέσως πλην σαφώς και των ίδιων ήταν..."ω του θαύματος"...η καριόλα η θρησκεία!
Οι κάτοικοι πίστευαν στην ιδέα των νεκρών προγόνων - προστατών, με λίγα λόγια, να μην σας κουράζω άσκοπα, ότι αυτοί που κατείχαν κάποιο αξιώμα στην κοινότητα εν ζωή, όταν πέθαιναν, το πνεύμα τους θα προστάτευε την κοινότητα από όλα τα αλλά τα κακά πνεύματα!
Here comes the catch: Τα πνεύματα των προγόνων δεν μπορούσε να αιωρούται πάνω από το νησί, έτσι χύμα. Πίστευαν ότι πρέπει να χτίσουν καταφύγια/κέλυφοι όπου οι πρόγονοι θα την άραζαν forever, αυτά ήταν μεγάλα πέτρινα αγάλματα που οι πασχαλονησιώτες λάξεψαν από πέτρα σε συγκεκριμένο λατομείο στο νησί και που τα ονόμασαν Μοάϊ.
Για να μετακινηθούν τα Μοάϊ σε θέσεις σε όλο το νησί κάπως έπρεπε να τα τσουλήσουν, τροχός δεν έπαιζε, είπαμε τρομεροί θαλασσόλυκοι οι Πολυνήσιοι αλλά στην στεριά πάπαλα, οπότε αυτό που ήρθε στο μυαλό τους ήταν οι κλασικοί κορμοί που πάνω τους θα ρολάριζε το βαρύ φορτίο! Έτσι άρχισαν να πελεκούν τα δέντρα ως το σημείο να μην αφήσουν ούτε δείγμα από κολυμπιθρόξυλο στο νησί.
Τα χάλια τους: Χωρίς δέντρα να κάνουν κανό να βγούνε για κανά "τσαπαρί", έπεσε πείνα και των γονέων με τα σχετικά extreme επακόλουθα, πόλεμο μεταξύ των κοινοτήτων, κανιβαλισμό και αρρώστιες, κάπου εδώ έρχεται να δέσει και το τρωκτικό, ως επακολούθω ήρθε η μείωση του πλυθησμού από 10 σε 2 χιλιάδες και πλήρης αλλαγής των συνθηκών διαβίωσης σε χρόνο d/t, έτσι από την ανέμελη ζωή με τα χλιδάτα πάρτυ με τις μεγάλες πιατέλες με σούσι τούνα & καρχαρία και καβούρια και χταπόδια στο κάρβουνο τώρα έπρεπε να προσαρμοστούν, όσοι επέζησαν, σε εξαναγκαστική απελπιστικά λιτή χορτοφαγία και από την υψηλή γλυπτική και τα Μοάϊ στην τσάπα και τον κασμά να προσπαθούν να καλλιεργήσουν τα ακαλλιέργητα στα ξέφωτα των σπηλαίων ολημερίς και ολονυχτίς.
Ηθικόν δίδαγμα: Όσο έξυπνος και αν νομίζει κάποιος ότι είναι όταν βλέπει το φοινικόδεντρο και όχι το φοινικόδασος είναι καταδικασμένος να μαζέψει ραδίκι στην καλύτερη των περιπτώσεων.
"Τα δεινά των των πασχαλονησιωτών δεν τελείωσαν εδώ".
Κάπου στο 18ο αιώνα Ολανδοί θαλασσοπόροι τους ανακάλυψαν. Αργότερα τους την πέσανε, μεταξύ άλλων, οι Περουβιανοί που εκτός από τις ασθένειες που τους έφεραν πεσκέσι, πήραν σκλάβους στο Περού σχεδόν όλους τους νησιώτες με εξαίρεση 111 ψυχές.
Αργότερα όταν η Χιλή προσάρτησε το νησί το έδωσε για ένα κομμάτι ψωμί στο Williamson ένα Σκωτόχιλιανο σκατοχιλιανό που μάντρωσε τους 111 στη Χάγκα Ρόα, το μοναδικό κατοικήσιμο μέρος σε όλο το νησί με συρματόπλεγμα και αμόλησε χιλιάδες πρόβατα να βοσκάνε στο ραδίκι ελεύθερα και ωραία!
Στη δεκαετία του '50 και μετά από μεγάλους αγώνες και διαμαρτυρίες ανά το κόσμο η Χιλή αποζημιώσε τον όμιλο Williamson και έδωσε το νησί πίσω στους κατοίκους αφού εγκατέστησε πρωτίστως μια μεγάλη ναυτική βάση, ο δε Williamson & Co άνοιξε τη μεγαλύτερη αντιπροσωπεία της BMW στη Χιλή!!
Σύμφωνα με μια ντόπια γιαγιά που ρώτησα για την τύχη των προβάτων, μου ορκίστηκε ότι δεν τα έφαγαν, παρόλα αυτά ούτε ίχνος από πρόβατο δεν υπήρχε στο νησί!!
